Koprowski, Marek A.

Przez krew i zgliszcza : Odrodzenie polskiego Szczecina

978-83-68560-36-7

Poznań :

Wydawnictwo Replika,

cop. 2025.

376, [7] s., [8] s. tabl. :

21 cm.

Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

II wojna światowa (1939-1945)

Pamiętniki polskie

1901-2000

1945-1989

SZCZECIN – jedyne miasto za linią Odry i Nysy Łużyckiej, które z woli Stalina trafiło do Polski. Miało stanowić rekompensatę za odebrane Rzeczpospolitej Wilno. Szczecin był zawsze ważnym ośrodkiem przemysłowym i węzłem transportowym. W czasach III Rzeszy i po wojnie przyszło mu zapłacić za to wysoką cenę. Alianckie naloty obróciły miasto-twierdzę w ruinę, a dzieła zniszczenia dopełnili sowieccy wyzwoliciele. Stalin rozegrał temat przynależności Szczecina jako kartę polityczną. Chciał osłabić wpływy Niemców nad Bałtykiem. Zabierając im główny port, mocno ograniczył możliwości ekspansji gospodarczej. Jednak Polakom w tym mieście nie było łatwo. Instalująca się administracja napotykała wrogość lokalnych Niemców i Rosjan. Na ulicach nocami rozgrywały się dantejskie sceny. Grasowały Wehrwolf oraz bandy maruderów i dezerterów. Pożary, których nikt nie gasił, czy strzały z broni automatycznej nie zachęcały do osiedlania. Armia Czerwona zachowywała się jak wojska okupacyjne. Przez zajęty port wywoziła zrabowany majątek „poniemiecki“, zatrudniając głównie… Niemców. Polski kształt nadali miastu pierwszy prezydent Piotr Zaręba oraz wspierający go wojewoda Leonard Borkowicz. Pomimo odmiennych środowisk, z których się wywodzili, i arcyniesprzyjających warunków ich ekipa z sukcesem „przyprowadziła Szczecin do Polski“.